Từ muôn đời nay, ai cũng biết lá ngón là một thứ cực độc. Nhưng ở Lai Châu, đây là một món đặc sản không thể thiếu trên mâm cỗ trang trọng.
Lá ngón có hai loại: Có độc và không có độc. Lá ngón ở đây là loại rau không độc, mọc tự nhiên, lá to và dày, thuộc họ dây leo, nở hoa vào đầu xuân, khác với lá ngón độc chết người. Rau có thể chế biến thành nhiều món ăn như: Luộc, nấu canh hoặc làm các món xào… Sau khi chế biến, món rau ngón xào có mùi thơm, vị ngọt bùi như rau rừng, mới ăn thì thấy hơi đắng và chát, nhưng càng nhai kĩ càng ngọt.
Rau ngón sào
Một danh đông y Trung Quốc họ Tất đến du lịch Lai Châu vô tình được ăn rau ngón xào tỏi nói: “Lúc ăn có vị đắng đắng ngọt ngọt, ăn xong tứ chi của ông nóng lên, có luồng khí ấm thấu đến mắt”, ông khẳng định đây là vị thuốc đông y cực kỳ tốt cho mắt. Hôm sau ông đã đến chợ tìm mua hai bao rau ngón mang về nước”.
Không những vậy, Loại đặc sản độc nhất vô nhị này còn gắn liền với câu chuyện tình của đôi trai gái trẻ người Thái. Chàng trai và cô gái trót đem lòng yêu nhau nhưng chẳng may gia đình cô gái không chấp nhận vì cho rằng chàng trai mồ côi và quá nghèo. Quá bế tắc, chàng trai cô gái đang yêu quyết định tìm đến lá ngón để tự tử. Họ nắm lấy tay nhau rồi cùng cho nắm lá ngón hái được ở quả đồi bên kia bản vào miệng. Nhưng kỳ lạ thay, khi nhai thứ lá ấy, họ không cảm nhận được bất cứ biểu hiện gì của cái chết, chỉ có một mùi vị rất lạ, thoang thoảng ngái và chan chát nơi cổ họng.
Kể từ đó, dân bản ở Mường So bắt đầu biết đến loại lá ngón lạ ăn mà không chết, ngược lại rất ngon. Còn câu chuyện về đôi trai gái thì được người nọ truyền tai người kia rồi biến thể thành những cái kết rất khác nhau.
Hồng Vân